Cắt Cơn Nghiện Rượu / Ma Túy - Alcohol Detox or Drug Detox

Việc “cắt cơn” được coi như là bước đầu tiên của tiến trình điều trị nghiện rượu hoặc ma túy.        Cắt Cơn  

 Detox là chữ viết tắt của chữ “Detoxification”. Nghĩa theo ‘chữ’ là giải độc, là loại trừ những chất độc hại ra khỏi cơ thể. Nhiều người coi việc “Cắt cơn” là phương pháp cai nghiện ma túy. Hiện nay có thêm nhiều phương pháp điều trị mới, nên việc “cắt cơn” được coi như là bước đầu tiên của tiến trình điều trị nghiện rượu hoặc ma túy.

“Vã thuốc - Withdrawal” là phản ứng vật vã, khó chịu của cơ thể khi ngưng hay giảm bớt sử dụng chất gây nghiện sau khi đã sử dụng với liều lượng nặng và lâu dài. Những phản ứng này được gọi là “vã thuốc”, “hội chứng vã thuốc” hay “hội chứng cai thuốc” (withdrawal syndrom). Chúng bắt đầu xuất hiện và lên cao độ dần khi rượu hoặc ma túy bị loại dần hoặc không còn trong cơ thể và rồi hội chứng sẽ giảm dần với thời gian tùy theo loại ma túy. Hội chứng cai rượu có thể bắt đầu giữa khoảng giờ thứ 6 và 24 sau lần uống cuối. Thời gian hội chứng cai rượu có thể kéo dài từ 2 đến 12 ngày.

Hội chứng cai thuốc ngủ (benzodiazepines) bắt đầu tùy theo thời gian bán hủy (half-life of the particular drug) của loại thuốc xử dụng giảm xuống, kể từ liều cuối và hội chứng cai thuốc có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần.

Hội chứng vã thuốc bạch phiến bắt đầu giữa khoảng giờ thứ 8 và 12 sau liều cuối. Thời gian hội chứng vã thuốc kéo dài khoảng 5 đến 7 ngày.

Hiện nay tại Úc và nhiều nước khác trên thế giới, việc điều trị nghiện ghiền ma túy đã thay đổi rất nhiều. Có nhiều phương pháp và nhiều chương trình điều trị khác nhau. Cắt cơn chỉ là giai đoạn đầu trong tiến trình điều trị. Khi một người lệ thuộc vào ma túy, cắt cơn có thể đưa đến những nguy cơ tai hại về thể lý, chấn thương tâm lý và thỉnh thoảng gây tử vong.

Cắt cơn nghiện an toàn là một tiến trình chế ngự những vật vã thể lý do sự lệ thuộc ma túy gây ra để giúp giảm thiểu những nguy hiểm liên quan đến việc cắt cơn.

Phương pháp cắt cơn - Detoxification Approaches: Phương pháp cắt cơn có thể là cắt cơn có xử dụng thuốc (Medicated detoxification) hay cắt cơn không xử dụng thuốc (Non medicated detoxification).

Khung cảnh/môi trường cắt cơn - Detoxification Settings: có thể cắt cơn tại nhà (home detoxification), tại trung tâm cai nghiện hay tại nhà thương (Inpatient detoxification).

Việc cắt cơn không phải để giải quyết những vấn đề tâm lý, xã hội và những hành vi liên quan đến việc nghiện ngập, cho nên việc cắt cơn không tạo ra những thay đổi lâu dài cần thiết cho việc phục hồi. Cắt cơn chỉ là giai đoạn đầu của tiến trình điều trị nghiện ghiền ma túy. Mục đích của việc cắt cơn là giảm thiểu những triệu chứng vã thuốc về thể lý, giúp chuẩn bị bệnh nhân đi vào chương trình điều trị và phục hồi.

Phương pháp cắt cơn – Detoxification Approaches

• Cắt cơn có xử dụng thuốc - Medicated detoxification: Cắt cơn có xử dụng thuốc là cắt cơn nghiện với sự trợ giúp của một vài loại thuốc để giảm bớt cơn đau và khó chịu do cơn ghiền vã thuốc gây ra; thí dụ khi cắt cơn nghiện bạch phiến, người cắt cơn bị tiêu chảy, đau đầu, toát mồ hôi, run rẩy, đau bụng, ói mửa, đau bắp thịt, mất ngủ, thì bác sĩ cho các loại thuốc để trị những triệu chứng trên.
  Có thể dùng Buprenorphine (Subutex, Suboxone) để cắt cơn nghiện bạch phiến và không cần phải uống thêm thuốc khác để trị các triệu chứng vã thuốc, vì Buprenorphine có thể làm giảm bớt một cách hiệu quả các triệu chứng ấy và vì uống thêm những thuốc an thần trong khi dùng Buprenorphine có thể gây nguy hiểm.
• Cắt cơn không xử dụng thuốc - Non medicated detoxification: Cắt cơn không xử dụng thuốc là chương trình cắt cơn không xử dụng thuốc men gì, mà chỉ dùng những phương pháp tự nhiên như thể dục, bơi lội, đấm bóp, tắm nước nóng, thư giãn, châm cứu, thiền, yoga v.v để vượt qua những vật vã của cơn ghiền.

Khung cảnh/môi trường cắt cơn – Detoxification Settings

• Cắt cơn nghiện tại nhà - home detoxification Nhiều người vì không muốn chờ đợi để cắt cơn tại trung tâm cai nghiện hay tại nhà thương, họ có thể cắt cơn nghiện tại nhà với sự chăm sóc và hướng dẫn của bác sĩ gia đình, y tá, nhân viên y tế với sự hỗ trợ của người thân trong gia đình. Đối với những người nghiện rượu nặng, những người xử dụng nhiều loại ma túy, những người xử dụng thuốc an thần (benzodiazepines) và những người có sức khỏe yếu cần được chăm sóc cẩn thận. Cắt cơn tại nhà có một số lợi điểm và đa số bệnh nhân thích chọn lựa hơn. Họ muốn thực hiện việc cắt cơn nhiều hơn nếu không cần phải đến nhà thương. Phương pháp cắt cơn tại nhà làm cho nhiều người muốn cai nghiện dễ tiếp xúc với các cơ quan cai nghiện hơn, nhất là đối với những người ở vùng xa xôi hẻo lánh hoặc các phụ nữ phải chăm sóc con cái.
• Cắt cơn nghiện nội trú - Inpatient detoxification: Chương trình cắt cơn nghiện nội trú thường được thực hiện tại các nhà thương toàn khoa, nhà thương tâm thần và các trung tâm cai nghiện có bác sĩ, y tá, chuyên viên cố vấn chăm sóc. Theo Alling (1992) thì việc cắt cơn nghiện nội trú tại trung tâm cai nghiện hay tại nhà thương có những lợi điểm:
  • "Tránh được việc lạm dụng thuốc trong khi cắt cơn"
  • "Tiến trình cắt cơn nghiện được an toàn hơn, đặc biệt đối với người ghiền nặng vì có bác sĩ, y tá theo dõi kỹ lưỡng những triệu chứng vã thuốc trầm trọng và có thể điều chỉnh liều lượng thuốc"
  • "Cắt cơn nghiện tại trung tâm hay nhà thương có thể hoàn thành nhanh hơn là cắt cơn nghiện tại nhà"

Cắt cơn nghiện rượu – Alcohol Detox

Cắt cơn nghiện rượu có thể định nghĩa như là một giai đoạn điều trị có sự chăm sóc của chuyên viên y tế. Bệnh nhân được giúp đỡ vượt qua những triệu chứng cai rượu. Việc cắt cơn giúp chuẩn bị cho bệnh nhân bước vào việc điều trị và phục hồi. Như vậy mục đích tối hậu của việc cắt cơn là chuẩn bị cho cuộc phục hồi lâu dài khỏi sự nghiện rượu. Thường thường việc cắt cơn nghiện rượu được thực hiện trong khung cảnh nội trú và có sự chăm sóc của chuyên viên y tế. Việc cắt cơn nghiện rượu có thể gây những biến chứng trầm trọng và/hoặc nhẹ về thể lý hay tâm lý. Có thể gây ra những phản ứng phụ từ nhẹ đến trầm trọng bao gồm sự run rẩy, đau đầu, ói mửa, đổ mồ hôi, bồn chồn, mất khẩu vị và mất ngủ. Những hậu quả trầm trọng hơn có thể là tình trạng mê sảng (Delirium Tremors), quá hiếu động và co giật. Có khoảng đến một phần tư bệnh nhân có nguy cơ bị động kinh nếu không được chăm sóc y khoa trong thời gian cắt cơn. Thời gian cắt cơn nghiện rượu kéo dài khoảng từ 3 ngày tới 14 ngày. Một số thuốc ngủ an thần và chống động kinh có thể được sử dụng trong lúc cắt cơn.

Cắt cơn bạch phiến – Heroin Detox

Bạch phiến là loại chất gây nghiện mạnh nên cơn vã thuốc có thể gây biến chứng trầm trọng. Cắt cơn bạch phiến và triệu chứng vã thuốc có thể bao gồm co giật, bất thường của tim, ói mửa, mất ngủ và toát mồ hôi. Một khi cơ thể thích ứng với sự hiện diện của chất gây nghiện, những triệu chứng vã thuốc có thể xảy ra nếu giảm hay ngưng việc sử dụng. Cơn vã thuốc nơi những người sử dụng thường xuyên có thể xảy ra sớm vài giờ sau liều cuối cùng. Có thể lên cơn thèm thuốc, bồn chồn, đau bắp thịt và xương, tiêu chảy, nóng lạnh, nổi da gà (ớn lạnh), chân run và nhiều triệu chứng thể lý khác. Phần nhiều việc cắt cơn bạch phiến và triệu chứng vã thuốc kéo dài từ 48 đến 72 tiếng đồng hồ. Vã thuốc đột ngột đối với những người nghiện nặng có thể gây chết người (tử vong). Tiến trình cắt cơn bạch phiến thường mất từ 4 đến 7 ngày.

Làm thế nào để được điều trị? – How to access treatment?

Muốn được cắt cơn, hãy liên lạc với Bác sĩ gia đình, Chuyên viên cố vấn về ma túy, Dịch vụ chữa trị ma túy, Trung tâm y tế địa phương, Điện thoại Dịch Vụ Thông Tin Hướng Dẫn Về Rượu và Ma Túy của Tiểu Bang hay Lãnh Thổ – ADIS (Alcohol& Drug Information Service). Tại Australia, nếu cần thông ngôn, hãy gọi Dịch Vụ Thông Ngôn Điện Thoại (TIS) qua số 131 450.

Tài liệu tham khảo - References

1. NSW Health Department 1999. NSW Detoxification Clinical Practice Guidelines
2. John B Saunders, Harriet Ward, Helena Novak, 1996, Guide to Home Detoxification
3. http://www.addict-help.com/detox.htm :Drug and Alcohol Resource Center, Nationwide Alcohol and Drug Addiction Rehab Information